Milli Dayanışma Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu üyesi Ekmen, iki raporun hazırlanacağını açıkladı. Birinci rapor 'eve dönüş' yasası ve hukuki süreçleri, ikinci ise hukuk ve demokrasi alanlarıyla ilgili olacak.
Milli Dayanışma Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu Üyesi, Yeniyol Grup Başkanvekili ve DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Emin Ekmen, komisyonun kaydedilen çalışmalarından bahsederek, iki rapor hazırlanacağını söyledi. Birinci rapor 'eve dönüş' yasasına dair hukuki çerçeve önerisinin yer alacağını, fesih ve tasfiye süreçleriyle ilgili olacağını belirtti. İkinci rapor ise muhalefet ve toplumun gözü ve kulağı olabilecek nitelikte, hukuk, adalet ve demokrasi konularında iktidara perspektif hazırlayacak ve mevcut durum analizi yapacak.
Komisyonun 15 oturum yaptığı ve 128 kurum ve kuruluş temsilcisini dinlediği anlatıldı. Yüzlerce saatlik çalışma birikiminin olduğu belirtildi ve şu anki durumda sadece Adalet Bakanı, Dışişleri Bakanı ve MİT Başkanı’nın dinlendiği, ihtiyaç olması durumunda kültür, medya ve örgütle bağlantısı kopmuş kişilerden de dinlemeler yapılabileceği ifade edildi. Mehmet Emin Ekmen, rapor hazırlıklarına başlama gerekliliğine vurgu yaparak, hukuki ve demokrasi alanlarında iktidara perspektif sunulacak ikinci rapor ve 'eve dönüş' yasasına ilişkin ilk raporun oluşturulacağını açıkladı. Ayrıca, kararların oy birliğiyle alınmasının önemli olduğunu ve bu uyumun iktidarın esnekliğine bağlı olduğunu belirtti. Sürecin uzaması toplumda sorunların olduğu şeklinde yorumlanabilir, bu nedenle raporların kısa sürede hazırlanması isteniyor.
Mehmet Emin Ekmen, sürecin alışılmış tecrübelerden farklı olduğunu, Türkiye ve dünyadaki emsallerden ayrıldığını, komisyonun atipik olduğunu vurguladı. Önceki komisyonlar ve raporlar ile karşılaştırıldığında, dinleme notlarının özetlenerek kayda geçirilmesinin önemli olacağını söyledi. Ayrıca, ilk raporun 'eve dönüş' yasası ve hukuki statüler ile örgüt üyelerinin entegrasyonu ve hukuki, siyasi, sosyal, ekonomik ve eğitim alanındaki tedbirleri kapsayacağını belirtti. İkinci raporun ise yasal sorunlar, uygulama problemleri ve toplumun beklentileri doğrultusunda idari ve yasal düzenlemeler içereceğine işaret etti. Hukuk ve demokrasi alanında anayasal düzenlemelerin önerilmeyeceğini, mevcut düzenlemler ve uygulamalardan sorunlar ele alınacağını aktardı.
Ekmen, sürecin hukaya ihtiyaç duyduğunu vurgulayarak, toplumun adalet, hukuk ve demokrasi taleplerinin karşılanması ve bu alanlarda yasal ve idari adımların atılması gerektiğini söyledi. Anayasal düzenlemelere ise sınırlı bir şekilde yer verileceği, genel kabulün bu yönde olduğu belirtildi. Ayrıca, komisyon başkanlığını yapan TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’un, gruplar ve başkanvekilleriyle yaptığı toplantılarda bilgi aldığı kaydedildi. Abdullah Öcalan’ın dinlenip dinlenmeyeceği konusunda da şu bilgiler aktarıldı: Komisyonun toplantılarında bu konu gündeme gelmedi. Geçmişte PKK’ya yönelik düzenlemelerin ve yasaların yapıldığı, örgütün bu yasalara katılımı veya tepki vermediği anlaşıldı. Yasada PKK üyelerinin örgütten uzaklaşması halinde normal hayata katılımını sağlayacak düzenlemelerin olması bekleniyor. Ayrıca, örgütle ilgili yasal düzenlemenin PKK’ya özgü olabileceği, diğer terör örgütlerini kapsamayacağı ifade edildi.
Komisyonun başkanlığını yapan TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’un, konu hakkında gruplarla istişare edip etmediği ve düzenlenen kesintisiz görüşmelerin olup olmadığı sorularına yanıt olarak, bu konuların şu ana kadar gündeme gelmediği, komisyonun ve siyasi partilerin görüşlerinin paylaşıldığı belirtildi. Abdullah Öcalan ve örgüt ile doğrudan görüşmenin de gündemde olmadığını, örgütün taleplerinin ve beklentilerinin ise damardan gelen açıklamalarda yer aldığı kaydedildi. Ayrıca, örgütün tasfiyesi ve feshine ilişkin öneriler de zamanla şekillenecek. Yasa ve süreç düzgün hazırlanmazsa, sürecin başarısız olabileceği uyarısında bulunuldu.
Mehmet Emin Ekmen, komisyon raporunun değerini artırmak için TBMM Başkanı’nın raporların Genel Kurulda okunmasını sağlayabileceğini söyledi. İktidar ve muhalefetin yakın işbirliği ve ortaklık yapıp yapmayacağı ile raporların imzalanıp imzalanmayacağı konusu da gündemdeydi. Ayrıca, muhalefetin kaygı ve eleştirilerinin alınmaya devam edeceği, sürecin uzamasının toplumda sorunlar yaratabileceği belirtildi. Sürecin yavaş ya da tıkandığı eleştirileri hakkında ise, komisyonun şu ana kadar işi uygun bir biçimde yürüttüğü ve durgunluk söz konusu olmadığını ifade etti. Komisyonun amaçlarına ulaşması ve toplumsal destek alması için iktidarın işbirliği ve esneklik göstermesi gerektiğine vurgu yapıldı.
PKK’ya referans verilerek yeni bir kod yasasının hazırlanabileceği ve infaz paketi şeklinde düzenlenebileceği yönündeki tartışmalara ilişkin olarak, Ekmen, bu düzenlemenin PKK’ya özel olabileceğini ve diğer örgüt suçlarının da kapsayacak şekilde genişletilebileceğini söyledi. Ancak, bu yasanın kapsayıcılık ve eşitlik ilkelerine uygun olması gerektiğini, diğer örgütlerle ilgilendiğinde bu düzenlemenin kapsamının genelleştirilebileceğini belirtti. Bu düzenlemenin amacının, örgüt üyelerinin tahliyesi ve toplumla bütünleşmesi üzerine olduğu ifade edildi.
